Hype cycles: in welke fase is de slimme chatbot? - DGF Techbrief #10
Elke maandag het laatste nieuws over Google, andere Big Tech bedrijven en de belangrijkste ontwikkelingen rondom technologie en AI.
Welkom bij de tiende DGF Techbrief.
HYPE CYCLES - Het toonaangevende onderzoeksbureau Gartner heeft een speciale onderzoeksmethode voor de introductie van nieuwe producten en diensten in de wereld van Big Tech en technologie; hype cycles. De vijf stadia die een technologische ontwikkeling doorloopt op weg naar ‘volwassenheid’. Ik neem deze methodiek als leidraad om te kijken naar de huidige stand van zaken rondom Large Language Models (LLM’s) die in staat zijn tot Natural Language Processing (NLP), oftewel: slimme chatbots op basis van generatieve AI.
Fase 1: Technology Trigger
Fase één behelst de eerste keer dat een technologie geïntroduceerd wordt bij het publiek. Dat publiek is meestal nog niet het ‘grote’ publiek. Chatbots gebaseerd op Large Language Model’s zijn in de voorgaande jaren ontwikkeld en uitgebreid getest in de onderzoekslaboratoria van Big Tech-bedrijven en aan universiteiten. Af en toe werd een poging gedaan om naar buiten te komen met een publieksversie, maar doordat de technologie nog in de kinderschoenen stond, liep dat niet goed af. Zo veranderde Microsoft’s Tay (een voorloper van de huidige chatbots) in 2016 binnen 24 uur in een racistische nazi en ook Facebook heeft al vaker chatbots weer stilgelegd.
Fase 2: Peak of Inflated Expectations (Piek van opgeblazen verwachtingen)
De tweede fase begon met de introductie van ChatGPT eind november 2022. En dat verliep keurig volgens de grafiek; een overdonderende hoeveelheid aandacht en enthousiasme. In deze fase zijn er vaak nog geen concrete toepassingen voor het product beschikbaar, maar de media gaan ermee aan de haal en het grote publiek wordt enthousiast. Compleet met de bijbehorende onrealistische verwachtingen. Zo zouden er binnen afzienbare tijd liefst driehonderd miljoen banen verdwijnen en is het nog slechts een kwestie van tijd voordat we kennis gaan maken met AGI (Artificial General Intelligence); de vorm van kunstmatige intelligentie die menselijk bewustzijn heeft.
ChatGPT, Claude, Bard, Ernie. De rij met chatbots groeit. Dat geldt ook voor de onderliggende taalmodellen. Die eveneens de meest creatieve namen hebben. Van Chinchilla tot Palm en van Gopher tot Llama. Bekijk een complete lijst hier. De gebruikersaantallen gingen door het dak. Binnen twee maanden bereikte ChatGPT 100 miljoen gebruikers. Maar de mijlpaal van de volgende 100 miljoen is nog niet bereikt. De ‘early adopters’ zijn aan boord. Nu is het afwachten of chatbots achter een login ook een breed en wereldwijd publiek aanspreken of een relatief nicheproduct voor mensen werkzaam of geïnteresseerd in IT blijven.
Is dit de fase waar we nu zijn? Of zijn we al verder met de mogelijkheden van chatbots en generatieve AI? Volgens de hype cycle methodiek zijn er nog drie fases te gaan.
Fase 3: Trough of Disillusionment (trog van desillusie)
Als iedereen weer terug op aarde is, wordt duidelijk dat het aanvankelijke enthousiasme misschien een beetje misplaatst was. ChatGPT en consorten kenden een korte periode waarin geprobeerd werd om ze te slopen. De chatbot van zoekmachine Bing (gebaseerd op ChatGPT) en Bard van Google is het vuur aan de schenen gelegd. Bing’s chatbot kreeg het zwaar te verduren toen hij een journalist van The New York Times het advies gaf om zich te laten scheiden van zijn vrouw en een relatie met hem te beginnen. Was dit de - relatief korte - periode van desillusie, of gaan we nog een veel langere periode tegemoet?
Fase 4: Slope of Enlightenment (helling van verlichting)
Dit is het moment dat er feitelijke toepassingen ontstaan en mensen doorkrijgen waar de technologie toe in staat is. En het lijkt erop dat dat de fase is waar we nu in zijn aanbeland. OpenAI, het mede door Microsoft gefinancierde bedrijf achter ChatGPT (en trouwens ook de mede door Google gefinancierde chatbot Claude van het bedrijf Anthropic) heeft hun technologie inmiddels aan een selecte groep bedrijven opengesteld om middels een API (Application Programming Interface) plugins te maken, die vervolgens in een soort appstore voor gebruikers beschikbaar zijn. Voor nu slechts tien stuks van onder andere Expedia (hotel boeken), Klarna (prijs vergelijken) en OpenTable (restaurant reserveren). Nog geen hemelbestorming dus. Google zou volgens recente berichten (waar ik in editie #9 over schreef) hun LLM’s en chatbots willen implementeren als interactief onderdeel van de zoekmachine. En GPT-4 (de nieuwste LLM van OpenAI) is multimodaal, dat wil in dit geval zeggen dat het beeld en tekst kan combineren, waardoor weer een hele nieuwe wereld opengaat. Misschien dat we van de plugins binnenkort ook wat creatievere toepassingen gaan zien dan (nog) makkelijker hotels boeken en prijzen vergelijken.
Phase 5: Plateau of Productivity (productiviteitsplateau)
De fase waarin een technologie ‘volwassenheid’ bereikt. Het gebruik ervan is wijdverspreid en mensen begrijpen wat de mogelijkheden zijn. En wat er niet mogelijk is. Chatbots en AI lijken pas net op weg om de eerste toepassingen te vinden. Misschien dat er straks toch veel banen verloren gaan (zoals er ook weer nieuwe bijkomen)?
Verdienmodellen: van abonnementen tot gebruikersdata
Een belangrijke voorwaarde voor de vijfde fase is dat bedrijven verdienmodellen vinden voor hun toepassingen. ChatGPT vraagt ontwikkelaars inmiddels geld voor het gebruik van de technologie; de koppeling met de API is niet gratis. En ook gebruikers kunnen alleen via een abonnement van $20 per maand van alle mogelijkheden optimaal gebruikmaken. En Google? Van Google verwacht men vooral een manier om advertenties en chatbots te verenigen, zodat hun verdienmodel niet ten onder gaat. Als dat lukt, dan blijven chatbots gratis. Maar willen we wel dat Google straks precies weet wat wij allemaal toevertrouwen aan onze gepersonaliseerde AI? Het doorverkopen van juist deze gebruikersdata is natuurlijk een voor de hand hand liggend verdienmodel voor alle bedrijven die LLM’s en chatbots exploiteren.
INTERVIEW - Journalist en marketingexpert Bas Hakker sprak mij voor Managementboek.nl over de in zijn ogen ‘zieke ambities’ van Google. Maar ook over de gevolgen van quantum computing, de manier waarop Big Tech omgaat met onze data en natuurlijk over zoekmachinemarketing. Lees het volledige interview hier.
FUSIE - Google heeft aangekondigd dat hun beide AI-divisies, Google Brain en DeepMind, voortaan samen verdergaan als ‘Google DeepMind’. De nieuwe afdeling zal worden geleid door Demis Hassabis, mede-oprichter en CEO van DeepMind, het bedrijf dat Google in 2014 kocht voor ongeveer $500 miljoen. Sindsdien is met BERT voor het eerst een LLM in de algoritmes van de zoekmachine geïntegreerd en werd de wereldkampioen Go verslagen met de AlphaGo computer die is ontwikkeld door het van oorsprong Britse bedrijf. Jeff Dean, het vorige hoofd van de Google Research-afdeling, die toezicht hield op het Google Brain-team, krijgt een nieuwe rol als hoofdwetenschapper. Google zegt dat hij de "meest kritische en strategische technische projecten met betrekking tot AI" van het bedrijf zal leiden, waaronder een nieuwe reeks krachtige AI-programma's. "Het combineren van al dit talent in één gefocust team, ondersteund door de rekenkracht van Google, zal onze vooruitgang op het gebied van AI aanzienlijk versnellen", aldus Google-CEO Sundar Pichai afgelopen donderdag in een blogpost.
LIJSTJE - Het investeerdersportal Dealroom publiceerde afgelopen week een uitgebreide lijst met startups die zich specifiek richten op generatieve AI-toepassingen, waarbij dus veelal gebruik gemaakt wordt van de API’s van bedrijven die de LLM’s beheren. Een situatie die vergelijkbaar is met de introductie van Google Maps in 2005, toen de wereld kennismaakte met de eerste golf van “Location-based” Startups zoals Airbnb en Uber of in Nederland SnappCar en Peerby die allemaal hun bestaansrecht ontlenen aan de interactieve kaart van Google.
Een van de bedrijven in de lijst van Dealroom is PromptBase, een marktplaats voor “prompts” (de opdrachten voor slimme taalmodellen om iets te doen: een antwoord geven, een bepaald soort code schrijven of een afbeelding genereren). Dus behalve dat er in de afgelopen maanden een nieuw beroep is ontstaan, de ‘prompt engineer’, is er nu ook nieuwe handelswaar inclusief de bijbehorende marktplaats.
Meer weten? Lees wekelijks verhalen over Google, andere Big Tech en nieuwe technologie op degoogleformule.nl. Liever lezen op papier? Koop dan het boek De Google formule.